Kompanzasyon

Kompanzasyon Nedir?
Kompanzasyon işletmelerde bulunan motorlu ve balastlı ürünlerin çalışması için ihtiyaç duyduğu reaktif enerjinin karşılanmasını sağlayan sistematik işletilen bir elektrik panosudur.

Elektrik enerjisinin etkin ve verimli bir şekilde kullanılabilmesi için gerilim ve akım arasında bulanan faz açısının sıfıra yakın olması gerekir. Ancak işletmelerde bulunan endüktif ve kapasitif yükler gerilim ve akım arasındaki faz açısının büyümesine sebep olur.

Kompanzasyon
Kompanzasyon genel olarak hem işletmelerin enerjiden tasarruf etmesini sağlarken, iletim ve dağıtım hatlarının fazla yüklenmesini engellemiş olur. Bu doğrultuda kompanzasyon sayesinde, iletim hatlarında daha fazla aktif enerji taşınmasını sağlamaktadır. Kompanzasyon kullanıcılarına hem ekonomik hem de kaliteli enerji açısından faydaları olmaktadır.

Kompanzasyon Nedir? Basit Kısaca Tanımı
Endüktif etki olan işletmelerde akım gerilimden geride, kapasitif işletmelerde ise akım gerilimden ileri olur ve sonuçta akım ve gerilim arasında bir faz farkı oluşur. İşletmelerde enerjinin verimliliğini düşüren bu faz farkının minimuma indirmek kullanılan yönteme kompanzasyon denir.

Kompanzasyon Sistemi
Kompanzasyon sistemi elektrik mühendisleri tarafından tasarlanır ve projelendirilir. Proje işletmenin ihtiyacı doğrultusunda elektrik mühendisleri tarafından hesaplanarak projelendirilir. Pano imalatçısı bu projeye uygun panoyu imal ederek işletmede devreye alır.

 

Kompanzasyon Ne İşe Yarar?
Kompanzasyon işletme ve kuruluşlarda elektrik enerjisi kayıplarını en düşük seviyeye indirmek için kullanılan bir elektrik panosu türüdür. Kompanzasyon, bazı elektrik ile çalışan cihazların ihtiyaç duyduğu reaktif enerjiyi karşılamak amacı ile kurulur. Bu pano yapılmaz veya işletilmez ise elektrik faturasında reaktif bedel / reaktif ceza olarak fatura edilir.

Kompanzasyon işletmelerde tüketilen reaktif enerjiyi karşılamak amacı ile yapılır. Motorlu sistemlerin çalışması için gerekli olan manyetik enerjiyi şebekeden almak yerine kompanzasyon panosunda üreterek kullanmak için tasarlanmıştır. Enerji hatlarında ve trafolarda oluşacak kayıpların önüne geçmek ancak bu sayede olmaktadır.

Kompanzasyon Nasıl Yapılır?
Kompanzasyon sistemlerde çekilen görünür güç, yani kurulu güç değeri dikkate alınarak yapılır. Görünür güç değeri ile istenilen güç faktörü değerinin çarpımı aktif gücü verir.

Kompanzasyon panosu hesaplamaları matematiksel trigonometrik hesaplar ile yapılır. Bulunan aktif güç üzerinde reaktif güç hesaplanır ve kompanzasyon kurulacak yerin ihtiyacı olan kompanzasyon panosu KVAR cinsinden gücü ortaya çıkar.

Kompanzasyon panosunun dizaynı bulunan reaktif güç değerine göre hesaplanır. Reaktif gücü sağlayacak kondansatörler kademelere ayrılır. Kademe sayısına uygun reaktif güç kontrol rölesi seçilmek zorundadır. Yine kondansatörleri devreye alacak kontaktörlerin nominal akımı ve parametreleri bağlanacak kondansatör gücüne göre seçilmelidir.

Kompanzasyon panoları devreye alındıktan sonra reaktif güç kontrol rölesine bağlanan akım trafolarının k/l uçlarından sistemin ihtiyacı olan reaktif enerji bilgisini alır ve bu reaktif enerji miktarını karşılayan kondansatörleri devreye alır.

Sistemin reaktif enerji ihtiyacı karşılandığında reaktif güç kontrol rölesi kondansatörleri devreden çıkarır. Sistemlerin reaktif enerji karakterine göre kompanzasyon panolarında şönt reaktörlerde kullanılabilmektedir.

Elektrik faturalarında reaktif bedel ödemek istemeyen ve sistemlerinde kayıpları önlemek isteyen işletmelerin kompanzasyon panolarını uzman kişiler tarafından kontrol ettirmeleri gerekir. Sürekli kontrol altında olan panolarda reaktif bedel ile karşılaşılmaz ve işletmeler maksimum verimde çalışır.